Βορειοδυτικά της πόλης της Παιανίας και κοντά στους πρόποδες του Υμηττού υπάρχει η περιοχή της (Ε)πισκοπής. Σύμφωνα με το Γ. Χατζησωτηρίου (1) η περιοχή πήρε το όνομά της από την Επισκοπή Παιανίας που είχε την έδρα της εκεί.

Η εκκλησιαστική ιστορία της Ελλάδας για την περίοδο από τον 7ο μέχρι και τον 9ο αιώνα περιλαμβάνεται στον παρισινό κώδικα 1555 Α. Στο κείμενο αυτό μαθαίνουμε ότι η Αθήνα έγινε μητρόπολη, κατευθείαν από επισκοπή, γύρω στα τέλη του 7ου ή πιθανότερα  στις αρχές του 8^ου αιώνα. Η νέα μητρόπολη είχε στη δικαιοδοσία της 38 επισκοπές της Αττικοβοιωτίας, Φθιώτιδας, Φωκίδας καθώς και των νησιών του Αργοσαρωνικού.

Το όνομα της Επισκοπής Παιανίας δεν περιλαμβάνεται στους καταλόγους που διασώθηκαν. Ίσως όμως να είχε όνομα που συνδέονταν με τον Υμηττό. Πράγματι στον παρισινό κώδικα αναφέρεται για κάποια Επισκοπή Υ(μητ)τού ή Υ(μη)ττού που υπαγόταν στην μητρόπολη των Αθηνών. Εύλογα, κατά τον Γ. Χατζησωτηρίου, καταλήγει κανείς στο συμπέρασμα ότι πρόκειται για την Επισκοπή Παιανίας αφού στη Στερεά Ελλάδα δεν αναφέρεται επισκοπή με το όνομα αυτό. Με το όνομα αυτό καταγράφονται απλώς μονές. Μπορεί πράγματι η έδρα της Επισκοπής να ήταν και μονή. Συνηθίζονταν στους βυζαντινούς χρόνους επίσκοποι ή άλλοι εκκλησιαστικοί τιτλούχοι να καταφεύγουν σε μονές για να βρουν ένα ησυχαστήριο.

Ο Γ. Χατζησωτηρίου θεωρεί ότι η Επισκοπή Παιανίας είχε στη δικαιοδοσία της όλη την ανατολική Αττική από Πεντέλη μέχρι Σούνιο.

Θεωρεί σημαντική απόδειξη, ότι η Επισκοπή ήταν στη θέση αυτή και ήκμαζε στα βυζαντινά χρόνια, την ανεύρεση χρυσών κωνσταντινάτων αλλά και σκευών στα ερείπια των γκρεμισμένων τζακιών και κτισμάτων. Στην έκταση των περίπου 1.000 στρεμμάτων της σημερινής Επισκοπής βρέθηκαν, πριν το 2^ο Παγκόσμιο Πόλεμο, πολλά νομίσματα τα οποία πωλήθηκαν από κατοίκους στην Αθήνα.

Εκτός από τα νομίσματα βρέθηκαν και πιθάρια αποθήκευσης δημητριακών και λαδιού. Αλλά και άλλα ευρήματα όπως θεμέλια, θραύσματα κεραμιδιών, κατεστραμμένα μωσαϊκά που παραπέμπουν στα βυζαντινά χρόνια. Αν και δεν υπάρχουν τεκμήρια για τη χρονολογία ίδρυσης της Επισκοπής μια  λογική υπόθεση είναι ότι ιδρύθηκε στα χρόνια του Ιουστινιανού.

Στην περιοχή της Επισκοπής υπάρχει θέση που ονομάζεται Πύργος ο οποίος μαρτυρεί ότι κάποτε στα βυζαντινά χρόνια υπήρχε πύργος / παρατηρητήριο που όμως ο χρόνος εξάλειψε κάθε ίχνος.

Η Επισκοπή πρέπει να έφθασε στην ακμή της τον 7ο ή τον 8ο αιώνα. Πρέπει να διατηρήθηκε τουλάχιστον μέχρι τον 10ο ή 11ο αιώνα και ίσως μέχρι την Φραγκοκρατία. Μετά το 12ο άρχισε η παρακμή. Ένα μέρος του πληθυσμού μετακινήθηκε προς την μονή των Φιλοσόφων ενώ το υπόλοιπο προς τον Άγιο Νικόλαο Χαλλειδούς. Στη Φραγκοκρατία ένα μέρος μετακινήθηκε προς τον Άγιο Σκληπιό και τη Βιλιέζα. Οι μετακινήσεις οδηγούσαν σε σύμπτυξη των οικισμών για λόγους προστασίας των κατοίκων από διάφορες απειλές, όπως οι πειρατές.

(1) Γεώργιος Δ. Χατζησωτηρίου. Ιστορία της Παιανίας και των Ανατολικά του Υμηττού Περιοχών (1205 – 1973). Αθήνα 1973.