Στην περιοχή των Μεσογείων, οι γεωλογικές και κλιματικές συνθήκες δεν επιτρέπουν την παρουσία μόνιμων επιφανειακών νερών (ποτάμια, λίμνες, πηγές), παρά μόνο παράκτιες και υποθαλάσσιες πηγές με υφάλμυρο νερό, στις παραλίες του Σαρωνικού και ορισμένες μικροπηγές στο ρέμα του Ερασίνου κοντά στη Βραώνα, χωρίς συνεχή ροή καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.

Από την αρχαιότητα έως και σήμερα, οι ανάγκες σε νερό καλύπτονταν υδρομαστεύοντας το υπόγειο νερό με διάαφορα υδροληπτικά έργα, όπως πηγάδια και υδραγωγεία. Τα αρχαιότερα υδροληπτικά έργα βρίσκονται μέσα στους οικισμούς ή γειτονικά προς αυτούς και κατά μήκος των οδικών αρτηριών της εποχής, όπως πχ τα πηγάδια στην περιοχή του κέντρου Υγείας στο Κορωπί, Πρωτοελλαδικής εποχής.

Τα υδραγωγεία είναι εκτεταμένα υδροληπτικά έργα, που στοχεύουν στην τεχνητή εκφόρτιση του υπόγειου νερού στην επιφάνεια σχηματίζοντας τεχνιτή πηγή. Πρόκειται για μια συνεχή υπόγεια σήραγγα, που εκμεταλλευόμενη την κλίση της μορφολογίας βγαίνει στην επιφάνεια. Σε μικρά διαστήματα υπάρχουν πηγάδια που συνδέονται με τη σήραγγα και χρησίμευαν για τον αερισμό και την αφαίρεση των υλικών εκσκαφής. Η σήραγγα βρίσκεται μερικώς μέσα στον υδροφόρο ορίζοντα, από όπου και τροφοδοτείται με νερό και μερικώς πάνω από τον υδροφόρο ορίζοντα στην εναέρια ζώνη, όπου στεγανοποιείται ο πυθμένας της και χρησιμεύει για τη μεταφορά του νερού.

Το μεγαλύτερο γνωστό αρχαίο υδραγωγείο είναι το Πεισιστράτειο υδραγωγείο των Αθηνών. Υδρομάστευε το υπόγειο νερό στις δυτικές παρυφές του Υμηττού και το μετέφερε σε απόσταση 6 km στο κέντρο της αρχαίας Αθήνας. Κατασκευάστηκε το 540-530 πΧ  

Στην περιοχή του Κορωπίου είναι γνωστά δύο αρχαία υδραγωγεία, στο Τόχι και στη Χαλιδού, πολύ μικρότερων διαστάσεων, αλλά ίδιας φιλοσοφίας και τεχνολογίας.

Το αρχαίο υδραγωγείο της Χαλιδούς, υδρομαστεύει τον φρεάτιο υδροφόρο ορίζοντα (μικρού βάθους) της περιοχής και έχει ανακατασκευαστεί το 1939.

Εικ. 1 Μηκοτομή υδραγωγείου Χαλιδούς (από Χ. Δήμα πολιτικό μηχανικό)

Έχει συνολικό μήκος 140μ  και αποτελείται από έξι διαδοχικά φρεάτια, συνδεόμενα μεταξύ τους με την υπόγεια στοά. Το ακραίο πηγάδι, το πιο απομακρυσμένο από την πηγή, έχει βάθος 7,46μ, είναι στενό και χτισμένο με πέτρες και δεν είχε ανακαινιστεί το 1939. Τα υπόλοιπα πηγάδια, είχαν ανακαινιστεί το 1939, είναι φαρδύτερα και χτισμένα με τούβλα και μόνο στα βαθύτερα σημεία παραμένουν ανέπαφα και διακρίνει κανείς την αρχαία λιθοδομή. Το ρηχότερο πηγάδι, που βρίσκεται κοντά στην τεχνιτή πηγή, έχει βάθος 1,73μ. Η απόσταση μεταξύ των διαδοχικών πηγαδιών δεν παραμένει σταθερή και κυμαίνεται από 17 έως 29 μέτρα. Τα πηγάδια βρίσκονται σχεδόν σε ευθεία γραμμή.

Ο πυθμένας των βαθύτερων πηγαδιών βρισκόταν κάτω από την επιφάνεια του υδροφόρου ορίζοντα και το βάθος τους ήταν μεγαλύτερο από το βάθος της κατώτερης στάθμης, ώστε να έχουν νερό καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Στα ρηχότερα ο πυθμένας βρίσκόταν στην ακόρεστη ζώνη, δηλαδή πάνω από τη στάθμη του υδροφόρου ορίζοντα και έτσι το τμήμα της σήραγγας έπρεπε να είναι στεγανοποιημένο με κάποιο υλικό, πιθανόν άργιλο.

Η σήραγγα έχει πολύ μικρή κλίση 1,1%, ώστε να εξασφαλίζει φυσική ροή του νερού. Η ταχύτητα ροής, λόγω της κλίσεως είναι στρωτή, για να μη προκαλείται διάβρωση της σήραγγας και να μη προκαλείται μεγάλη πτώση στάθμης του υδροφόρου ορίζοντα και σταματάει η λειτουργία του έργου. Με τη συνεχή ροή το νερό δεν παραμένει στάσιμο και δεν δημιουργούνται μικροοργανισμοί που το μολύνουν.

Η κατασκευή ενός σημαντικού αριθμού βαθειών γεωτρήσεων (βάθος >200 μέτρων) τα τελευταία χρόνια στην περιοχή, που εκμεταλλεύονται τον βαθύ καρστικό υδροφόρο ορίζοντα και δεν έχουν απομονώσει τον επιφανειακό, έχει ως αποτέλεσμα την τεχνιτή κατακόρυφη υδραυλική επικοινωνία του υπερκείμενου φρεάτιου με τον βαθύ καρστικό υδροφόρο ορίζοντα, που δεν υφίστατο με φυσικές συνθήκες (Εικ. 2Β).

Εικ. 2. Τομές γεωτρήσεων. Α: με απομόνωση υπερκείμενου υδροφορέα Β:με τεχνητή επικοινωνία των υδροφορέων.

 Έτσι ο φρεάτιος υδροφόρος ορίζοντας τροφοδοτεί συνεχώς (καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους και επί σειρά ετών) τον καρστικό, με συνέπεια τη συνεχή πτώση στάθμης του υπερκείμενου φρεάτιου και το θαυμάσιο υδραγωγείο να βρεθεί στην ακόρεστη ζώνη (αέρια ζώνη) και να σταματήσει η λειτουργία του.