Υμηττός

Μορφολογία – Γεωλογία – Κλίμα

Ο καθηγητής Σπύρος Λέκκας σε ομιλία του (1) στη διημερίδα «Κορωπί – Υμηττός: Συνοδοιπόροι στο χρόνο. Κορωπί 2012» σημείωσε τα εξής σχετικά:

«Ο Υμηττός, που βρίσκεται στην Νοτιοανατολική Αττική, χωρίζει το λεκανοπέδιο των Αθηνών από αυτό των Μεσογείων. Το σχήμα του είναι επίμηκες και εκτείνεται από το Σταυρό Αγίας Παρασκευής βόρεια, έως τον Σαρωνικό κόλπο νότια και έχει μήκος περί τα 12,5km.

Το μεγαλύτερο υψόμετρο είναι 1026 μέτρα στην κορυφή του, τον Εύζωνα. Στη μέση περίπου του μήκους του χαμηλώνει έως τα 454 μέτρα στην περιοχή της Ντούκας και χωρίζει σε δύο τμήματα τον Υμηττό. Το βόρειο τμήμα που έχει διεύθυνση ΒΒΑ-ΝΝΔ και το νότιο που έχει διεύθυνση Β-Ν και δεν αποτελεί συνέχεια του βόρειου, αλλά έχει μετακινηθεί προς τα ανατολικά από ένα ρήγμα με σημαντική συνιστώσα αριστερής οριζόντιας ολίσθησης, που περνάει από το ρέμα της Αργυρούπολης και συνεχίζεται ανατολικότερα στο Σέσι και το διάσελο της Ντούκας.

Η κλίση της μορφολογίας είναι εντονότερη στα ανατολικά πρανή από ότι στα δυτικά. Το υδρογραφικό δίκτυο έχει κυρίως διεύθυνση Α-Δ και εξαφανίζεται στους πρόποδες.

Η κύρια μάζα του Υμηττού δομείται από μεταμορφωμένα πετρώματα όπου διακρίνονται τρεις τεκτονικές ενότητες. Η κατώτερη ονομάζεται Βάρης-Κύρου Πήρα και αποτελείται από σχιστολίθους, μάρμαρα και δολομίτες. Πάνω από αυτή, με απότομη τεκτονική επαφή βρίσκεται η ενότητα Υμηττού που αποτελείται από μάρμαρα και σχιστολίθους. Η επαφή χαρακτηρίζεται από το σχηματισμό τεκτονικών πετρωμάτων, απότομο κατακόρυφο ανάγλυφο «Ρέδι» και κοιλότητες ή σπήλαια.

Πάνω από τις δύο προαναφερόμενες ενότητες, ακολουθεί τεκτονικά   (απότομη επαφή) η ενότητα Λαυρίου-Αττικής, που αποτελείται από διάφορους τύπους σχιστολίθων και απομονωμένων λόγω διάβρωσης ασβεστολιθικών μαζών

geology

Γεωλογικές ενότητες Υμηττού

Η κύρια μάζα του Υμηττού είναι ένα τεκτονικό κέρας με διαδοχικά ρήγματα με επικρατέστερη διεύθυνση Β-Ν, που χωρίζει δύο τεκτονικές τάφρους, το λεκανοπέδιο των Αθηνών δυτικά, από το λεκανοπέδιο των Μεσογείων ανατολικά. Στα κράσπεδα του Υμηττού υπάρχουν νεώτερα μεταλπικά ιζήματα, κυρίως πλευρικά κορήματα που αποτελούν καλλιεργήσιμες εκτάσεις.

Το κλίμα της περιοχής είναι μεσογειακό και τα πιο χαρακτηριστικά του στοιχεία είναι η μεγάλη απόκλιση του ύψους βροχής που παρατηρείται τόσο στους μήνες του ίδιου έτους, όσο και στα διάφορα υδρολογικά έτη.

Ο κύριος όγκος του Υμηττού μαζί με τους λόφους που αποτελούν συνέχειά του και τις ορεινές μάζες της Μερέντας, του Κερατοβουνίου και του Ολύμπου ανατολικότερα, σχηματίζουν έναν ενιαίο καρστικό υδροφόρο ορίζοντα, που εκφορτίζεται στη θάλασσα από την περιοχή Βουλιαγμένης έως την Αγία Μαρίνα από υφάλμυρες παράκτιες και υποθαλάσσιες πηγές.

Ο κύριος όγκος του Υμηττού μαζί με τους λόφους που αποτελούν συνέχειά του και τις ορεινές μάζες της Μερέντας, του Κερατοβουνίου και του Ολύμπου ανατολικότερα, σχηματίζουν έναν ενιαίο καρστικό υδροφόρο ορίζοντα, που εκφορτίζεται στη θάλασσα από την περιοχή Βουλιαγμένης έως την Αγία Μαρίνα από υφάλμυρες παράκτιες και υποθαλάσσιες πηγές.

geology2

Μηχανισμός λειτουργίας παράκτιων υφάλμηρων πηγών.

Οι ανθρώπινες δραστηριότητες έχουν επιβαρύνει την ποιότητα του νερού του καρστικού υδροφόρου ορίζοντα με αύξηση της αλατότητας λόγω υπεραντλήσεων, αύξηση των νιτρικώνΟ ιόντων από γεωργικές δραστηριότητες, τους βόθρους και τους σκουπιδότοπους και σημειακά με βαρέα μέταλλα από τη διάθεση ανεπεξέργαστων βιομηχανικών αποβλήτων».

(1) Σπύρος Λέκκας, Ομότιμος Καθηγητής Τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος, Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, «Μορφολογία – Γεωλογία – Κλίμα».    Διημερίδα Κορωπί – Υμηττό: Συνοδοιπόροι στο χρόνο. Κορωπί 2012.