Υμηττός

Αρχαίο στρατόπεδο στο Ίσωμα

Περίπου 1.400 μ. νοτιοδυτικά της κορυφής του Εύζωνα και νότια του Κακορέματος πάνω στο πλάτωμα της κορυφογραμμής του υψώματος Ίσωμα, υπάρχουν τα ερείπια ενός οχυρωμένου αρχαίου στρατοπέδου.

O James R. McCredie (1) περιγράφει το στρατόπεδο ως εξής:

“Το σχέδιο του στρατοπέδου έχει σχήμα τραπεζοειδούς με πλευρές περίπου 47 μ. στην κατεύθυνση ανατολής – δύσης και 36 έως 47 μ., σε κατεύθυνση βορρά – νότου. … Οι εξωτερικοί τοίχοι του στρατοπέδου έχουν κατασκευασθεί από πέτρες της περιοχής χωρίς λάσπη ή άλλο συνδετικό υλικό – μεσαίου μεγέθους στις εξωτερικές όψεις και μικρότερες στα ενδιάμεσα. Το πλάτος τους είναι 2.35 μ. και διασώζονται σήμερα μέχρι του ύψους των 1,30 μ. Στη νοτιοανατολική γωνία υπήρχε είσοδος της οποίας το αρχικό εύρος δεν μπορεί σήμερα να εκτιμηθεί. …Στην εξωτερική πλευρά του βόρειου τοίχου υπάρχουν 3 στοίβες που μπορεί να αντιστοιχούν σε ερείπια οχυρωματικών πύργων. Οι δύο ανατολικοί από τους πύργους ίσως να προστάτευαν μικρή έξοδο περίπου 1.60 μ.

Μια σειρά από δωμάτια υπήρχαν στην εσωτερική πλευρά της οχύρωσης. Το πλάτος  των τοίχων των δωματίων ήταν περίπου 1 μ. και η απόσταση από το εσωτερικό της οχύρωσης 2,5 έως 3,5 μ. Οι μεταξύ των δωματίων τοίχοι είχαν πάχος 1 μ.”

Picture23

Ευρήματα που θα μπορούσαν να τεκμηριώσουν την χρονολόγηση του οχυρού είναι πολύ περιορισμένα. Ειδικότερα δεν βρέθηκαν τμήματα κεραμικής που θα επέτρεπαν τη χρονολόγηση του οχυρού. Αντίθετα βρέθηκαν πολλά τμήματα από κεραμίδια, λακωνικού τύπου, με μαύρο ή κόκκινο σμάλτο λακωνικού τύπου. Αντίστοιχα τμήματα κεραμιδιών έχουν βρεθεί σε άλλα αρχαία οχυρά της Αττικής.

Η σκοπιμότητα της ανέγερσης τους  οχυρού στο σημείο αυτό δεν είναι σαφής. Μπορεί να ήλεγχε τον δρόμο που περνούσε πολύ κοντά στο σημείο αυτό και διέσχιζε το βουνό από την ανατολική πλευρά προς τη δυτική. Το γεγονός όμως ότι από το σημείο αυτό όλο το λεκανοπέδιο είναι πλήρως ορατό ενώ αντίθετα δεν υπάρχει ορατότητα προς την ανατολική Αττική οδήγησε τους μελετητές στο συμπέρασμα ότι πρόκειται για προωθημένο φυλάκιο  – παρατηρητήριο εχθρικής, προς την Αθήνα, δύναμης.

Δυστυχώς η περιγραφή που δίνεται παραπάνω δεν αντιστοιχεί στη σημερινή κατάσταση του οχυρού. Ένας ορεινός αγροτικός δρόμος, τουλάχιστον 3 μέτρων, έχει ανοιχθεί στη βορειοανατολική πλευρά του οχυρού και οδηγεί κατευθείαν στο εσωτερικό του. Στο εσωτερικό υπάρχει τσιμεντένια βάση πάνω στην οποία παλαιότερα ίσως να είχε τοποθετηθεί κάποια δεξαμενή νερού για πυρόσβεση. Στο εσωτερικό υπάρχει επίσης μετεωρολογικός ιστός που στηρίζει ανεμομετρητή!!!. Οι εξωτερικοί τοίχοι του οχυρού αλλά και εσωτερικοί έχουν γκρεμιστεί σε σημείο που ο επισκέπτης να μη μπορεί να αντιληφθεί το σχήμα του. Μόνο από απόσταση και σε υψόμετρο 50 περίπου μέτρων πάνω από αυτό των γειτονικών κεραιών μπορεί να καταλάβει τη μορφή του.

(1) James R. McCredie, Fortified military camps in Attica. ASCSA 1966, Princeton, New Jersey.